14 maart 2013

Verhaspelingen

De kroon op de vuurpijl
Op Twitter zijn twee medewerkers van de Taalwerkplaats, Heidi Aalbrecht en Pyter Wagenaar, in 2011 gestart met de account @verhaspeling. Ik ga er voor het gemak maar even van uit dat je weet wat Twitter is en hoe het werkt. Nee? 

Ok, in het kort, zo'n @.... is in wezen zowel berichtadres als -afzender. Als jij wilt, kan je die berichten zien en een ander die van jou.

De vorige alinea telt precies 140 lettertekens+spaties en langer kunnen die berichten ook niet zijn. Dus de rest moet je zelf uitzoeken!
Maar we hadden het over verhaspelen. Vóór hun twittertijd hebben genoemde Heidi en Pyter ruim ervaring opgedaan met deze vorm van wat wel genoemd wordt 'kortsluiting in de hersens'. Het resultaat is twee boekjes: 'Een blind paard kan de was doen' en 'Geen kip overboord'. Die twee titels maken wel duidelijk wat er zo ongeveer verzameld wordt.
Ik vind de echte verhaspeling de leukste variant. Want de grap is vaak dat je wel hoort dat er iets niet klopt, maar wat nou precies de juiste uitdrukkingen zijn, dat kost toch nog enig nadenken. 'De kroon op de vuurpijl' is daar een mooi voorbeeld van.
Via mijn eigen twitteraccount @patmcast heb ik in het recente verleden ook een aantal versprekingen doorgegeven. Dat zijn eerlijk gezegd geen echte verhaspelingen want er worden geen twee zegswijzen gemixt; er is dus geen "besmetting". Maar ik vind ze wel aardig. Het is niet allemaal lachen, gieren, brullen maar misschien wel goed voor een glimJje.










In mijn geliefde NRC van 5-3-'13 vond ik ook nog een aardige.
Een 'neerwaartse spiraal' is een prima metafoor om aan te geven dat een situatie steeds maar erger wordt. Maar er is, ook letterlijk, wel een einde aan een spiraal. Het bijvoeglijk naamwoord 'vicieuze' betekent (o.a.) dat het praktisch onmogelijk is om er uit te komen. Het wordt meestal in samenhang gebruikt met de eindeloze 'cirkel'.
Dus wat ik nou moet denken van een 'vicieuze spiraal'... Het is meer een tegenstelling.

Dit was de oogst voorlopig maar mocht je ook van dit soort uitspaken horen, ik houd mij aanbevolen. Bij de opmerkingen is altijd plaats. Tot die tijd hang ik mijn pijp aan de wilgen.

7 opmerkingen:

  1. Een jaar of 20 geleden was er bij RTL een serie, Vrienden voor het leven, waarin de moeder ook altijd verhaspelingen verkondigde. Leuk, maar natuurlijk geen spontane verhaspelingen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. dat was vrienden voor het leven met Peter Lusse. Goede herinneringen. Altijd wel weer lachen met die moeder van Peter.
      (Maria Stiegelis - Mevrouw Veenstra)

      Verwijderen
  2. Een collega van mij die zich bezig houdt met bankbetalingen zei eens over een slecht betalende klant: 'ze moesten 'm de bankschroeven aandraaien!'. Inmiddels een gevleugelde uitdrukking bij ons op kantoor.
    Leuk onderwerp, Peter!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Greet
    Die serie herinner ik me wel maar die verhaspelmoeder niet. Maar het is dus van alle tijden.

    @Marleen
    Hij is fraai!!

    Beiden bedankt voor de reactie.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Verhaspelingen zijn inderdaad leuk, en twee spreekwoorden of gezegdes (expres) met elkaar vermengen geeft vaak grappige resultaten!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Peter ik weet niet of je bekend bent met stenografie, maar ik heb dat destijds geleerd. Dat zijn niet speciaal verhaspelingen maar wel samentrekkingen van woorden en op een gegeven ogenblik betrapte ik mezelf erop, dat ik ook zo ging spreken. De eerste lettergreep van een woord en de laatste van een ander woord aan elkaar geplakt. Je kkomt gekke dingen te zeggen, waarbij men denkt: die is gek. Maar steno is een soort geheimschrift. Er zijn verschillende systemen, maar degene die eenzelfde systeem hebben geleerd kunnen zo naar elkaar schrijven, zodat het voor een leek onbegrijpelijk is. Het practische er van is, dat het zo snel gaat. Ik weet niet of ik het nog zou kunnen, zou het moeten proberen.
    Terug op de verhaspelingen. Een spiraal kan ook eindeloos zijn, waarbij het eind weer in het begin past.

    BeantwoordenVerwijderen