22 februari 2013

Guillemet

Eponiemen Ewoud Sanders
Eerlijk gezegd wist ik tot voor een hele tijd terug niet wat een eponiem* was. Desgevraagd zou ik misschien wel verondersteld hebben dat het wat met doping van doen had. Maar het zijn woorden die ontleend zijn aan eigennamen*. Ewoud Sanders heeft er een fors aantal in het hiernaast getoonde boekje opgenomen zonder ook maar de illusie te hebben tot een complete lijst gekomen te zijn. Dat was trouwens zijn streven ook niet. Dit gewaardeerde streven naar imperfectie, geeft mij de mogelijkheid er nog eens eentje voor het voetlicht te halen die in het boekje is weggelaten of misschien nog niet eens bestond ten tijde van**.
Om maar met een recent voorbeeld te beginnen, de "boolean operator". Dat zijn operatoren die het zoeken in bv. Google faciliteren zoals AND, OR en NOT. De persoon achter deze term is de Engelse wiskundige George Boole (1815-1864). Van computers heeft de man geen weet gehad. Echter, zijn gedachten m.b.t. algebraïsche logica vormen de basis voor het digitale rekentuig dat wij computer noemen.
NRC guillemet
Een andere: in 2010 heeft NRC Handelsblad de guillemet als herkenningsteken, of beeldmerk zo u wilt, van de krant geïntroduceerd. Het is een grafisch teken dat m.n. in Frankrijk als (deel van het) aanhalingsteken wordt gebruikt. Bv. <<boolean operator>>. Maar het wordt ook als enkel aanhalingsteken gebruikt <.....>. Daarnaast heeft het op electronische apparatuur een plaats gekregen: > = forward en >> = fast forward.
De guillemet heeft zijn naam te danken aan de 16e eeuwse Franse graficus Guillaume le Bé (1525-1598). Nu liggen voor de kust van het eveneens Franse Saint Malo twee kleine eilandjes: Grand Bé en Petit Bé, we zijn er vaak geweest. Die eilandjes hebben bij mijn weten niets met Guillaume te maken, hij was van Troyes. De enige reden om ze hier te noemen is dat op Grand Bé de Franse schrijver François-René de Chateaubriand begraven ligt. En ook zijn achternaam is tot eponiem geworden.
Grand Bé Saint Malo
Grand Bé bij Saint Malo op
30 mei 2004. Links is Petit Bé
nog net zichtbaar
Het is wel een leuk spelletje om het ene eponiem met het andere te verbinden. Zo wordt naast een chateaubriand in de keuken ook béchamelsaus bereid. En die heeft zijn naam op zijn beurt te danken aan Louis de Béchamel, een (alweer) Franse markies, die ergens tussen 1630-1703 een al bestaande saus verder perfectioneerde.
Dus we hebben nu: guillemet [chateaubriand [béchamel. Wie weet er nog eentje bij te breien of een nieuwe reeks te maken? Ik houd mij aanbevolen.


*Definities volgens Van Dale:
eigennaam: naam waardoor men een zelfstandigheid, een persoon van andere van dezelfde soort onderscheidt;
eponiem: woord voor een zaak dat is ontleend aan de bedenker of uitvinder van die zaak.
** 7e druk, september 1993.


19 februari 2013

Een knaapje in de klerenkast

Wim van Geffen
Alexander McQueen modeontwerper
NRC Handelsblad 27-2-2010 
Voor de diepere bedoelingen achter dit blog, verwijs ik voor het gemak maar naar de beschrijving in de marge. Een belangrijke aanleiding om er mee te beginnen is mijn nauwelijks te genezen gewoonte om zaken die mij opvallen, bv. in kranten, uit te scheuren of uit te knippen. Die artikeltjes gaan dan steevast in een boekje dat ik over zo'n onderwerp heb. Of ze verdwijnen in een map die ik dan jaren later weer tegen kom. Door ze hier te noteren, kan ik ze in ieder geval wat vlotter terug vinden. 
Mensen die het weten kunnen, zeggen dat het goed is om over je dwangneuroses te praten. Als schrijven ook mag, dan ben ik in ieder geval goed bezig.
Genoeg rechtvaardiging nu, over tot de orde van dit blog. Mijn eerste post maakt meteen duidelijk dat zekere macabere zaken mij toch wel tot enige vrolijkheid stemmen. Ik vond dit knipsel uit NRC Handelsblad terug in bovenstaand boekje van Wim van Geffen.Want een modeontwerper die er een eind aan maakt in een klerenkast, die kan op mijn sympathie rekenen. Een klerenkast die een modeontwerper aan z'n eind helpt, echter niet.
Er zit trouwens wel enige tragiek in het feit dat hij zich in een kast van het leven heeft beroofd. Volgens de Engelse Wikipedia was Alexander McQueen openly gay. Hij zal dus ooit uit de kast gekomen zijn...
In het artikel is ook nog sprake van een vrouwencollectie. Verzamelingen nemen soms bizarre vormen aan. En met een zelfmoordbrief is het ook uitkijken geblazen, zeker voor de geadresseerde.